By VOA / January 20 / 2021
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရောက် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်နိုင်ရေး အခက်အခဲကြုံနေရတာတွေကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ မြန်မာ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ တရုတ် သုံးနိုင်ငံ အစိုးရတာဝန်ရှိသူတွေ ဆွေးနွေးတဲ့အပေါ်မှာရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေက ကြိုဆိုလိုက်ပါတယ်။ နေရပ်ပြန်မယ့်သူတို့အတွက် လုံခြုံမှု အသက်အာမခံချက်ရှိပြီး အခြေခံနိုင်ငံသား အခွင့်အရေး အပြည့်အဝရရှိဖို့ နဲ့ ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုတွေအတွက် တရားမျှတရေးဆောင်ရွက်ပေးပါလို့လည်း တောင်းဆိုကြပါတယ်။ ဗွီအိုအေသတင်းထောက် ဆုမွန် စုစည်းတင်ပြပေးထားပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကိုရောက်နေတဲ့ သိန်းနဲ့ချီတဲ့ရိုဟင်ဂျာတွေ နေရပ်ပြန်ရေးအတွက် မြန်မာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နှစ်နိုင်ငံ သဘောတူခဲ့ပေမယ့် ခုအချိန်အထိ ဖြစ်မလာတဲ့အပေါ်မှာ တရုတ်နိုင်ငံဘက်က ကြားဝင်ဆောင်ရွက်လာတဲ့ သဘောဖြစ်ပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလ ၁၉ ရက်နေ့မှာတော့ တရုတ်-မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဒု ဝန်ကြီးအဆင့် အွန်လိုင်းဆွေးနွေးပွဲ လုပ်ပြီး၊ ဒုက္ခသည်နေရပ်ပြန်ရေးကိစ္စတွေကို ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။
အခုလိုမျိုး သူတို့နေရပ်ပြန်ရေး တရုတ်နိုင်ငံပါ ပါဝင်ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းအဖြေရှာတဲ့အပေါ် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေ က ကြိုဆိုလိုက်ပါတယ်။ နေရပ်ပြန်ရေးစီစဉ်ကြတဲ့အချိန် ဒုက္ခသည်တွေ တစိုက်မတ်မတ် တောင်းဆိုခဲ့တဲ့ အချက်တွေကို အဓိက ထည့်သွင်းစဉ်းစားပေးပါလို့ လည်း ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေက တောင်းဆိုတဲ့အကြောင်း့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တဦးဖြစ်တဲ့ ဦးမိုဟာမက်က ပြောပါတယ်။
“အရင်က တောင်းဆိုထားတဲ့အတိုင်း ကျနော်တို့ ဆက်တောင်းဆိုသွားမှာပါ နိုင်ငံသားအခွင့်အရေး ပြန်ရပါမယ်။ အပြည့်အဝ ရချင်ပါတယ်။ နောက်တခုက ကျနော်တို့ရဲ့ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုတွေပါ ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုဆိုတာက ကျနော်တို့ ဥစ္စာပစ္စည်းတွေ နောက်အသက်တွေအတွက် ကျနော်တို့ တရားမျှတမှုလိုချင်တယ်။ပြီးရင် ကျနော်တို့ လွတ်လွတ်လပ်လပ် သွားလာရေး တန်းတူညီမျှအခွင့်အရေး လိုချင်တယ်။ နောက် ကျနော်တို့ရဲ့ အသက် အာမခံချက်ကို အဓိကထားတယ်။ ကျနော်တို့အတွက် အသက်အာမခံချက်ပေးဖို့လိုချင်တယ်။ကျနော်တို့ အေးချမ်းမှုကိုပဲလိုချင်ပါတယ် အဲ့တာတွေကိုပဲ ကျနော်တို့ အဓိက တောင်းဆိုပါတယ်။ နောက်ပြီး ကျနော်တို့ရဲ့ မူလနေရာကိုပဲသွားချင်ပါတယ် မူလဇာတိနေရာကိုပဲ ပြန်ချင်တာပါ တခြားနေရာတွေIDP ကမ့်တို့ တခြားအနီးစပ်ဆုံးနေရာတို့ တခြား ကျနော်တို့ ဘာကိုမှစိတ်မဝင်စားပါဘူး အဓိကပြောချင်တာ ကျနော်တို့နေခဲ့တဲ့မူလနေရာကိုပဲကိုယ့်မွေးရပ် ကိုယ့်နေရပ်ကိုပဲသွားချင်ပါတယ်။”
ဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်ရေး ဒီသုံးပွင့်ဆိုင်ဆွေးနွေးမှုတွေကနေ နေရပ်ပြန်ရေး တကယ် လက်တွေ့ကျတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေ ဖြစ်နိုင်လာနိုင်ဖို့ကိုလည်း ဒုက္ခသည်တွေက မျှော်လင့်ပါတယ်လို့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တဦးဖြစ်တဲ့ ဦးမိုဟာမက်က ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ကတော့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့ဆိုတော့ ကျနော်တို့က နိုင်ငံတကာကို ICJ မှာရော ICC မှာရော ကုလသမဂ္ဂမှာရော နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေ အကုန်လုံးက ကျနော်တို့ခံစားခဲ့တဲ့ ဆုံးရှုံးနစ်နာခဲ့ရတာတွေကို ဒုက္ခသည်တွေအားလုံးဘက်က တင်ပြထားတာတွေရှိပါတယ်။ အဲ့တာကို လိုက်လျောပြီးတော့ မြန်မာအစိုးရဘက်က ရှေ့ဆက်ပြီးတော့ အကောင်အထည်ဖော်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ မျိုးနွယ်စု အကုန်လုံးက အေးအေးချမ်းချမ်းပဲနေချင်တယ်။ အဲ့တာကို ကျနော်တို့ မျှော်လည်း မျှော်ပါတယ်။ အကုန်လုံးပြန်ခွင့်ရပြီး အခွင့်အရေးတွေ တန်းတူရဖို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ဒုက္ခသည်တသန်းကျော်လောက်ရှိလာနေတဲ့ သိန်းချီတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေ စုဝေးနေထိုင်ရာ လူဦးရေ ထူထပ်ကြပ်ညှပ်ပြီး နေထိုင်နေကြရတဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲမှာ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု နေထိုင်ရေးအပါဝင် ရာသီဥတုဘေးစတဲ့ အခက်အခဲစိန်ခေါ်မှုမျိုးစုံနဲ့ရင်ဆိုင်နေကြရတာမို့ နေရပ်ရင်းကိုလည်း အမြန်ပြန်လိုကြတာလို့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် မိုဟာမက်ကပြောပါတယ်။ သူတို့တင်မဟုတ်ပဲ မြန်မာပြည် ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲမှာ ကမ့်တွေထဲ ကန့်သတ်နေရတဲ့သူတွေကိုပါ နေရပ်ပြန်ရေး ကူညီပေးစေချင်တယ်လို့တောင်းဆိုပါတယ်။
” ကျနော်တို့ ကမ့်ထဲမှာ အကြာကြီးမနေချင်ဘူး ခင်ဗျ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ ၂၀၁၂တုန်းကတည်းက ကမ့်တွေထဲမှာနေတဲ့သူတွေရော တခြားနေရာတွေမှာ နေရပ်စွန့်ခွာ နေရတဲ့သူတွေ အရင်ဆုံးဦးစားပေး သူတို့မူလနေရပ်တွေကိုပဲ ပြန်ပို့ပြီးကိုယ့်နေရပ်ကိုပို့စေချင်တယ်။ သူတို့အခွင့်အရေးအရင်ရပြီးမှ ကျနော်တို့အခွင့်အရေးကိုတောင်းချင်တယ်။ သူတို့ကိုအာမခံချက်ပေးပြီးမှ ကျနော်တို့ကိုခေါ်ရင်လည်း အဆင်ပြေတယ်။ ရခိုင်မှာ ကျနော်တို့ ရခိုင်မူဆလင်ရိုဟင်ဂျာ တမျိုးတည်းမဟုတ်ဘူး။ ခမီရှိတယ် သက် ရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ခမီ ရှိတယ်။ သူတို့တွေလည်း ဒီလိုဒုက္ခတွေနဲ့ရင်ဆိုင်နေရတယ်။ သူတို့ကိုလည်း ဘာမှအကာအကွယ် မပေးဘူး အခုထိ။သူတို့ကို မူလနေရာတွေမှာ အရင်ဆုံးနေရာချထားပေးပြီးမှ ကျနော်တို့ကိုလည်း ခေါ်ရင်လည်း ကျနော်တို့က ပိုအယုံအကြည်ရှိမယ်။မြန်မာအစိုးရကို ဘယ်လို ယုံကြည်ပေးရမလဲ ဆိုတာလည်းကျနော်တို့ဒုက္ခသည်တွေအတွက်တော့ တော်တော်စိတ်ဆင်းရဲစရာပဲ။ ကျနော်တို့အတွက် အသက်အာမခံမရှိရင် ဘယ်လိုပြန်သွားပြီးတော့ နေကြမလဲ အဲ့တာလည်းစဉ်းစားနေရတယ် လူတွေက။ ဒီလူတွေက ကမ့်ထဲမှာလည်းနေချင်ကြတာမဟုတ်ဘူး။ဘင်္ဂလားမှာလည်းမနေချင်ဘူး။ လူတွေက မြန်မာပြည်ကိုပဲ ပြန်ချင်တယ်။ မြန်မာပြည်ကိုပဲပြန်ချင် ကိုယ့်နေရပ်ကိုပဲပြန်ချင်တာ အဲ့တာကိုပဲ လူတွေကပြောနေကြတာ။”
အခုလို နေရပ်ပြန်လိုတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေနေရပ်ပြန်ရေး မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နှစ်နိုင်ငံအကြား ဆွေးနွေးမှုတွေဖြစ် လာဖို့ တရုတ်နိုင်ငံ ဘက်ကနေ ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ပေးတာဖြစ်ပြီး ဒီလို အကူအညီပေးတဲ့အတွက် ကျေးဇူးတင်ကြောင်းလည်း မြန်မာဒုတိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဦးဟောက်ဒိုဆွမ်းကအင်္ဂါနေ့က ကျင်းပတဲ့ အွန်လိုင်းဆွေးနွေးပွဲမှာ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံဘက်ကတော့ ဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်နိုင်မယ့် အခြေအနေတွေ ဖန်တီးပေးဖို့ ထပ်မံ တိုက်တွန်းခဲ့သလို၊ ဆွေးနွေးမှုတွေအပေါ် သတိနဲ့အကောင်းမြင် သဘောထားကြောင်းလည်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန အတွင်းဝန်ကို ကိုးကားပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် သတင်းတွေမှာ ဖော်ပြပါတယ်။မြန်မာ အာဏာပိုင်တွေကတော့ ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို တရားဝင် အသိအမှတ်မပြုပေမဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကို ပြန်လည် လက်ခံဖို့ ကတိပြုထားပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ရော ကုလသမဂ္ဂနဲ့ပါ သီးခြားလက်မှတ်ရေးထိုး သဘောတူထားပါတယ်။
https://www.facebook.com/351574300169/posts/10158814708300170/